طی چهار دهه گذشته صنعت نفت عراق همچون غلطکی در مسیر ناهموار بوده که گاهی با جهشهای تند و تیز ناشی از نوسان قیمت سرعت گرفته و گاهی نیز گرفتار تبعات ناشی از جنگ و تحریم به زحمت حرکت کرده است. بعد از اشغال نظامی این کشور توسط آمریکا در 2003 صنعت نفت این کشور تا به امروز از دست یابی به بازار، حتی به اندازه ای که در زمان صدام حسین داشت نیز محروم شده بود.
در ماه آوریل اما عراق صادرات نفت خام خود را به حدی افزایش داد که رکوردی برای این کشور از بعد از تاریخ حمله این کشور به کویت در 1990 محسوب میشود. اتفاقی که برای بسیاری از تحریم کنندگان نفتی ایران خوشایند محسوب میشود، زیرا این امر میتواند با پوشش نفت خارج از دسترس ایران به بهبود اوضاع اقتصادی جهان کمک کند.
از سویی دیگر این امر
شاهدی بر مطرح شدن عراق به عنوان یک غول نفتی، و با مشکلات و ظرفیت های یک
کشور ثروتمند رانتیر است. به عقیده لاری گلدشتاین، مدیر بنیاد تحقیقات و
سیاستگذاری انرژی: " طی پنج تا هفت سال آینده، عراق توان پاسخکویی به نیمی
از تقاضای بازار نفت جهان را خواهد داشت."
اساس و دلیل اصلی پیشرفت
عراق در این حوزه، توان و موفقیت دولت از سال 2008 در کنترل خشونت و تثبیت
امنیت بعد از خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از این کشور است که قرار است تا
سال آینده کامل شود. البته هنوز شورشیان و تروریستها اقدام به بمب گذاری،
حمله به نیروهای امنیتی و کشتار سیاستمداران میزنند، اما تعداد تلفات در
این کشور به مراتب کاهش یافته است.
این دستاورد امنیتی تاثیر مستقیم
خود را در صنعت نفت عراق به جای گذاشته است. برای مثال خط لوله استراتژیکی
که به ترکیه متصل بود و تا پیش از این به دلایل امنیتی ناشی از حمله و بمب
گذاری در مسیر آن تقریبا غیر استفاده بوده، اکنون بیش از 20 درصد صادرات
نفت عراق را رقم میزند.
دردسر نفتی عراق
در
نتیجه امروزه عواید حاصل از این اتفاق اقتصاد عراق را لبریز از سرمایه
کرده است. دولت که بیش از 95 درصد درآمد خود را مدیون فروش نفت خام است،
اکنون دست به اختصاص بودجه برای پروژه های عظیمی چون راه سازی، بیمارستان
سازی و تاسیسات تولید انرژی میزند.
از سویی دیگر این سرمایه عظیم،
باعث بروز مشکلاتی در کشور عراق شده است. سرازیر شدن سرمایه در کشور موجب
پیدایش نهادهای اقتصادی کوچک و بزرگی شده است که طی چند سال اخیر موقعیت
های فراوانی برای فساد مالی در اختیار داشته اند. همچنین اقلیم نیمه مختار
کردستان این کشور اکنون خواهان خودمختاری تمام در خصوص تولید نفت کشور است
که این امر تنشها را برای بغداد افزایش داده است.
جهش نفتی عراق
تقریبا در سال 2009 و 2010 شروع شد، یعنی زمانی که حدود 11 قرارداد سنگین
نفتی با شرکتهای بریتیش پترولیوم، اکسون موبایل و رویال داچ شل بسته شد. طی
یک سال بعد از آن این شرکتها با تجهیزات مدرن به سرعت و با حجم بیشتری
نسبت تجهیزات منسوخ قبلی شروع به مکیدن نفت عراق کردند تا جایی که وزارت
نفت عراق اغلب مبور به صدور دستور محدودیت تولید شده است.
سلام
